12/11/2014

ڪَو جَو وَرِيَو وَاءُ، جِيئَن ٻَانهُنِ ٻَرُ ڇَڏِيَو




ڪَو جَو وَرِيَو وَاءُ، جِيئَن ٻَانهُنِ ٻَرُ ڇَڏِيَو
اَڳَي اِنَ تَڙَاءُ، اُوندَاهِيَان ئي اُڪِرَان

سُرُ سُهُڻي

وَاءُ = هوا - اهڙي ڪا هوا گهلي، ڪو سبب ٿيو، ڪو غضب ٿيو، ڪا بدنصيبي چئبي
ٻَرُ = ٻَلُ، طاقت، قؤت، شڪتي، Energy
تَڙَاءُ = تڙ تان، ان هنڌان، ان گهير تان
اُوندَاهيَان = اونداهي رات ۾
اُڪرَان = تري ويندي هيس، تري پار پهچندي هيس

بيت جو پس منظر

~ سهڻي چئي ٿي ته اڄ الائي ڪهڙو سبب ٿيو، ڪا بدنصيبي چئبي يا شايد منهنجي مقدر ۾ ايئين هو جو منهنجو جسم ساڻو ٿي پيو. ٻانهُن مان طاقت ۽ سَتُ نڪري ويو.

~ جي نه ته اڳ ۾ ته مان اونداهين راتين ۾ بنا ڪنهن خوف ۽ ڊپ ڊاءَ جي درياهه تري ويندي هيس پنهنجي محبوب ميهار سان ملڻ لاءِ.

سمجهاڻي

ڀٽائي هن بيت ذريعي اسان کي سيکاري ٿو ته مايوسيون، نراسائيون، نااميديون، شڪستون ۽ ناڪاميون به زندگيءَ جو حصو، حقيقت ۽ سچ آهن. ضروري ناهي ته انسان سدائين ڪاميابيون ماڻي.
عظيم انقلابي اڳواڻ ڪامريڊ مائوزي تنگ چيو ته شڪست ملڻ کان پوءِ مايوس نه ٿيو، پوئتي هٽو، وري پنهنجي قؤت گڏ ڪيو ۽ ڀرپور طاقت سان حملو ڪيو.
مايوسي ڪفر ۽ گناه آهي. بزدل ماڻهون هڪ دفعو ناڪام ٿيڻ کان پوءِ همٿ هاري ويهندا آهن. پر دلير ۽ بهادر ماڻهون ناڪام ٿيڻ کان پوءِ به شڪست تسليم ناهن ڪندا.
سنڌ جي تاريخ ۾ پڻ سنڌين کي جي ناڪاميون ۽ شڪستون مليون به آهن ته وري هنن ٻاهرين حملي آورن کي پوئتي هٽڻ تي مجبور به ڪيو آهي۽ وري ڪاميابيون ماڻيون آهن.
تنهنڪري اچو ته پنهنجي ناڪامين تي پڇتائڻ جي بجاءِ قومي جذبي ۽ قومي ٻڌيءَ سان اڳتي وڌون ۽ محبوب ۽ منزلن تي پهچڻ جا ڪي نوان گس ۽ رستا ڳوليون.

_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل

08/11/2014

سَهَسينِ سَائِرَ گَجَنِ، تَوءِ سَهَجَ نَه مَٽَي سُهُڻي



سَهَسينِ سَائِرَ گَجَنِ، تَوءِ سَهَجَ نَه مَٽَي سُهُڻي
تَه ڪَي نِينهَن ڇِڄَنِ، پَرِتَهِين پِرِيُن جَي ؟

سُرُ سُهُڻي

سَهَسين = سوين، هزارين، ڪيترائي
سَائرَ = درياهه، سمنڊ، ساگر
گَجَن = رڙن، گجگوڙون ڪن، ڌڌڪا ڪن، دهشت ۽ خوف ڦهلائين
تَوءِ = تنهن هوندي به، تڏهن به
سَهَجَ = ريت، ڪار، طريقو، واٽ
پَرتَهين = انهيءَ ريت، ان سان، اهڙي طريقي

بيت جو پس منظر

~ جي سوين، هزارين درياهه گڏجي به رڙن، گجگوڙون ڪن، ته به سهڻي ميهار سان رات جو ملڻ کان هرگز نه مڙندي.
~ ڀلا هن ننڍڙي ۽ خسيس ڳالهه جي ڪري ڪي پيار ۽ محبتون ڇني ۽ ختم ڪبيون ڇا؟

سمجهاڻي

درياه جڏهن موج، مستيءَ ۽ چاڙهه ۾ هوندو آهي ته وڏا خوفناڪ ۽ هيبتناڪ آواز ايندا آهن.پاڻيءَ ۾ لهڻ جي ڪنهن ۾ همٿ ناهي هوندي. پر سهڻيءَ جو عزم ۽ حوصلو ته ڏسو چئي ٿي هي ته هڪ درياهه آهي پر سوين درياهه گڏجي پون مان ميهار سان ملڻ کان ڪونهمُڙندس.هن ٿوري ۽ خسيس ڳالهه جي ڪري ڪي واعدا، وچن، عهد، اقرار ۽ محبتون ڇني ڇڏبيون ڇا؟
ڀٽائي هن بيت ذريعي اسان کي درس ٿو ڏئي ته سهڻي عورت آهي اڪيلي سر درياهه جي دهشت ۽ خوف جي پرواهه نه ڪندي پنهنجي محبوب ميهار سان روز رات جو ملڻ ٿي وڃي پنهنجو واعدو ۽ وچننٿي ڀڃي. تنهنڪري محبوب, ڌرتي ۽ قوم سان ڪيلcommitment اسان کي به پاڙڻ گهرجي.

_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل

06/11/2014

لَهَرِ مِڙَوئِي لَالَ، وَهَڻُ کَٿُورِيَان وِتِرَو



لَهَرِ مِڙَوئِي لَالَ، وَهَڻُ کَٿُورِيَان وِتِرَو
اَوٻَهَارَا عَبِيرَ جَا، جَرَ مَان اَچَنِ جَالَ
ڪُنَنِ گهِڙِي ڪَالَ، سِڪَ پِرِيَان جَي سُهُڻِي

سُرُ سُهُڻي

لَالَ = هيرا، موتي، لعل جواهر
وَهَڻُ = درياهه، واهڙ
کَٿُوريَان = مشڪ، خوشبووئون، مهڪارون، هٻڪارون
وِترَو = سرس، جهجهو، گهڻو، زياده، پُر، ڀريل، ٽٻٽار
اَوٻَهَارَا = ٻاڦ، بخارات - پر هتي معنى ٿيندي هُٻڪار
عَبيرُ = عنبير، عطر
جَرَ = پاڻي
جَالَ = زياده، گهڻي تعداد ۾
ڪَالَ = ڪالهه، گذري ويل ڏينهن

بيت جو پس منظر

~ سهڻي چئي ٿي ته درياهه جي هڪ هڪ ڇولي مون لاءِ هيرن، موتين، لعل جواهرن سان ٽمٽار آهي ۽ درياهه مون لاءِ مُشڪ، کٿورين، خوشبووئن، هٻڪارن ۽ مهڪارن سان ڀريل آهي.
~ مون کي درياهه جي پاڻيءَ مان عطرن، عنبيرن جي خوشبوءِ ٿي اچي. سڄو درياهه هُٻڪارن سان واسجي ويو آ، هر طرف هر پاسي رڳو خوشبو ۽ خوشبو ڦهليل آهي.
~ سو تنهنڪري ته سهڻي ميهار جي سڪ ۾ هي درياهه جا خطرناڪ ڪُنَ تري هن پار ٿي وڃي.

سمجهاڻي

ڀٽائيءَ جو هي پيار، پاٻوهه، محبتن، خوشبووئن، مهڪارن، هُٻڪارن ۽ رومانس سان ڀريل بيت سهڻيءَ جي ميهار سان محبت جي عڪاسيٿو ڪري. محبوب سان پيار جي ڪري سندس سان لاڳاپيل هر شئي سان به پيار ٿيندو آهي.
سهڻيءَ جو ميهار سان هي ازلي ۽ ابدي عشق ڪيڏو سگهارو، سمنڊن ۽ درياهن جي گهراين کان به کان گهرو، وسيع ۽ وشال آهي. ميهار جي پيار سان لاڳاپي ۽ نسبت جي ڪري هر اها شئي جيڪا ميهار سان طعلق ۽ واسطو ٿي رکي سا ڪيڏي سهڻيءَ کي سهڻي ۽ سندرٿي لڳي.
جيتوڻيڪ درياهه ۾ بظاهر ڪي به هيرا، لعل، جواهر موجود ڪونه هئا ۽ ڪا خوشبوءِ به نظر ٿي آئي پر سهڻيءَ جي ميهار سان اٿاهه محبت جي ڪري سهڻيءَ کي درياهه جي هرهڪ لهر لهر ۽ ڇولي ڇوليءَ ۾ لعل، جواهر ۽ موتي ٿي نظر آيا.
هي ميهار جي ئي پيار جو خمار هو جو سهڻيءَ کي درياهه سمورو ڪنهن پرفيوم ۾ ٻڏل ٿي نظر آيو. هر طرف هر پاسي رڳو خوشبووئون، مهڪارون ۽ هٻڪارون ٿي سهڻيءَ کي نظر آيون.

_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل