پَانڌِي چَئِجُ پِرينءَ کَي، جَورِ هَڻِي جَانَا

پَانڌِي چَئِجُ پِرينءَ کَي، جَورِ هَڻِي جَانَا
پَيڪِڙَا پَيرَنِ ۾، ڪَرَايُن ڪَانَا
آن رِءَ اَمَانَا، گَهنگَهرِ گَهارِيَان ڏِينهَڙَا

سُرُ مَارُئي

پَانڌي = پنڌ وارا، مسافر

جَور = زور سان

هَڻي جَانَا = سڄي هٿ جي اشهد آڱر نڪ تي هڻي توبهه ڪري - اڪثر توبهه ڪرڻ مهل ماڻهون پنهنجي نڪ تي زور سان آڱر هڻندا آهن جنهن سان ڳالهه جي شدت جو احساس ٿيندو آهي.

پَيڪڙَا = پير ڪڙيون، ڏنڊا ٻيڙيون

ڪَرَايُن ڪَانَا = ٻَانهُن جي ڪراين ۾ لوهه جا نال

اَمَانَا = بي مانا، بي عزتا، ذلت ڀريا

گهنگهر = پريشانيءَ ۾، اذيت ۾، مصيبت ۾

بيت جو پس منظر

~ مارئي پنهنجي قيد جي حالت ٻڌائيندي مارن ڏي نياپي ڏيڻ واري کي چئي ٿي ته نڪ تي آڱر هڻي توبهه ڪري ٻڌائجان.

~ ته مون کي پيرن ۾ پير ڪڙيون، ڏنڊا ٻيڙيون ۽ ٻانهُن ۾ لوهه جا نال لڳل آهن.

~ توهان کان سواءِ منهنجا ڏينهن بي عزتي ۽ اذيت سان ٿا گذرن.

سمجهاڻي

ڀٽائي هن علامتي بيت ۾ مارئيءَ جي قيد جي اندرئين ڪربناڪ حالت جي عڪاسي ڪئي آهي. مارئي رڳو ڪنهن ڪوٺيءَ ۾ قيد ناهي پر سندس پيرن ۾ ڏنڊا ٻيڙيون ۽ ٻانهُن ۾ لوهه جا نال لڳل آهن. پنهنجي مارن کان پري عمر جي قيد ۾ رهڻ جَي ذلت جَي احساس ۽ اذيت، پيڙائن ۽ ڀوڳنائن ۾ سندس ڏينهَن پي گذريا. هن بيت جو گهرائيءَ سان جائزو وٺجي ته اڄوڪي سنڌ جي ڪيترن ئي عمر جهڙن ظالم وڏيرن، پيرن، ميرن ۽ بدمعاشن جي قيد ۾ ڪيتريون ئي ماريون قيد ملنديون.

ٻئي طرف الائي ڪيترا ڪونڌر پٽ ۽ ڳڀرو نوجوان ڏنڊا ٻيڙين ۽ پير ڪڙين ۾ جيل جي اوچين ديوارن اندر ڪوٺين ۽ کولين ۾ قيد ڪيل آهن.

سو اچو ته ڀٽائيءَ جي هن بيت ۾ ڏنل فڪر تي غور ڪيون، سوچون ۽ لوچون.

_____

چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل

"ليکڪ" بابت

رشيد سمون مشهور سنڌي فورم سنڌ سلامت جو باني ۽ منتظمِ اعليٰ آهي. پان هر وقت سنڌي ٻولي سنڌي ٻولي کي انٽرنيٽ تي عام ڪرڻ جي جستجو ۾ رهي ٿو..