جِيئَڻُ جَتَ ڌَارَا، مَعذُورِ جَو مَسَ ٿِئَي
چَانگَنِ سِرِه چَڙَهي وِئَا، سَاٿِي سَوَارَا
اَکِيُون اَوتَارَا، پَسِئَو رَونِ پُنھُوءَ جَا
سُرُ سَسُئِي آبِرِي
جَتَ = اٺ چاريندڙ جي ذات _ پنهون
ڌَارَا = کان سواءِ
مَعذُورِ = هيڻي
مَسَ = هرگز نه
چَانگَنِ = اُٺن
سِرِه = تي
وِئَا = ويا
سَوَارَا = سويل ئي
اَوتَارَا = بيٺڪون، ويهڻ جون جايون
پَسِئَو = ڏِسِيَو
بيت جو پس منظر
~ مون هيڻيءَ جو جتَ پنهونءَ کان سواءِ جيئڻ هرگز نٿو ٿئي.
~ پنهونءَ جا ڀائر کيس اٺ تي چاڙهي سويل ئي هليا ويا آهن.
~ پنهونءَ جي ويهڻ جون خالي جايون ڏسي نيڻن مان نير پيا وهن.
سمجهاڻي
سسئي چئي ٿي:
پنهونءَ سوا ڪهڙو جيئڻ؟ ڪيئن گذارينديس اڪيلي، هي جبل جيڏيون اونداهيونراتيون.هي ويس وڳا ڍڪي ۽ هار سينگار ڪري ڪنهن کي ڏيکارينديس؟ ڪنهن سان رُسَنديس؟ ۽ ڪير پرچائيندو مون کي؟ ڪنهن سان ڪنديس ناز، انداز ۽ ادائون؟
پنهونءَ کي تہ اٺ تي کَنڀَي سندس ڀائر الائي ڪيڏانهن کڻي هليا ويا.هاڻي تہ هي کٽون، پلنگ ۽ خالي گهر ويرانلڳو پيو آهي. پنهونءَ پڄاڻان هن باغ جا وڻ سُڪِي ويا هن، ڪَوئِلِيُنِ بہ ڪوڪڻ ڇڏي ڏنو آهي. سمورا گل ڪومائجي ويا هن، سندن مِهڪَ اڏامي وئي آهي. سڄو سنسار اجڙي ويو آهي، اکين جا بند ڀڄي پيا هن، هي موتين مالهائون تہ وهڻ کان بس ئي نٿيون ڪن.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
چَانگَنِ سِرِه چَڙَهي وِئَا، سَاٿِي سَوَارَا
اَکِيُون اَوتَارَا، پَسِئَو رَونِ پُنھُوءَ جَا
سُرُ سَسُئِي آبِرِي
جَتَ = اٺ چاريندڙ جي ذات _ پنهون
ڌَارَا = کان سواءِ
مَعذُورِ = هيڻي
مَسَ = هرگز نه
چَانگَنِ = اُٺن
سِرِه = تي
وِئَا = ويا
سَوَارَا = سويل ئي
اَوتَارَا = بيٺڪون، ويهڻ جون جايون
پَسِئَو = ڏِسِيَو
بيت جو پس منظر
~ مون هيڻيءَ جو جتَ پنهونءَ کان سواءِ جيئڻ هرگز نٿو ٿئي.
~ پنهونءَ جا ڀائر کيس اٺ تي چاڙهي سويل ئي هليا ويا آهن.
~ پنهونءَ جي ويهڻ جون خالي جايون ڏسي نيڻن مان نير پيا وهن.
سمجهاڻي
سسئي چئي ٿي:
پنهونءَ سوا ڪهڙو جيئڻ؟ ڪيئن گذارينديس اڪيلي، هي جبل جيڏيون اونداهيونراتيون.هي ويس وڳا ڍڪي ۽ هار سينگار ڪري ڪنهن کي ڏيکارينديس؟ ڪنهن سان رُسَنديس؟ ۽ ڪير پرچائيندو مون کي؟ ڪنهن سان ڪنديس ناز، انداز ۽ ادائون؟
پنهونءَ کي تہ اٺ تي کَنڀَي سندس ڀائر الائي ڪيڏانهن کڻي هليا ويا.هاڻي تہ هي کٽون، پلنگ ۽ خالي گهر ويرانلڳو پيو آهي. پنهونءَ پڄاڻان هن باغ جا وڻ سُڪِي ويا هن، ڪَوئِلِيُنِ بہ ڪوڪڻ ڇڏي ڏنو آهي. سمورا گل ڪومائجي ويا هن، سندن مِهڪَ اڏامي وئي آهي. سڄو سنسار اجڙي ويو آهي، اکين جا بند ڀڄي پيا هن، هي موتين مالهائون تہ وهڻ کان بس ئي نٿيون ڪن.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.