لَوڌِي لَکَ اَچَنِ، رُوءِ راڻَي جَي ناهِ ڪو
هِڪُ اَکِيُون، ٻِئا اَنڱِڙا، پَرِ ۾ ٿا پَچَنِ
سَي ڪِنءَ مَيڌِرا مَچَنِ؟ جَي تو سُورِيَ چاڙهِيُون
سُرُ مُومَلَ رَاڻَو
لَوڌِي = شڪاري، تڙجي نڪتل، لڊاڻي وارا، سڌڙيا
رُوءِ = صورت، شڪل، رونق
اَنڱِڙا = عضوا، انگَ
پَرِ ۾ = ڳجھ ۾، لڪ ڇپ ۾
پَچَنِ = جلن، سڙن، سيخ ڪباب ٿين
ڪِنءَ = ڪيئن
مَيڌِرا = مينڌرا، راڻا
مَچَن = خوش گذارن
سُورِيَ = ڦاسيءَ
بيت جو پس منظر
~ ڪاڪ تي لکين سڌڙيا ٿا اچن، پر انهن سڀني ۾ راڻي جهڙو ڪوئي ناهي.
~ هنن ٻنهي اکين سوڌو سڄي بدن ۾ آڳ لڳل آهي.
~ او راڻا ! اُهي ڪيئن خوش گذارينديون جن کي جيئري ئي تو ڦاهيءَ ڏئي ڇڏي آهي.
سمجهاڻي
مومل جيڪو ڪاڪ نديءَ جي ڪپ تي ڪاڪ محل جوڙايو هو ان جَي گلن جِي سرهاڻ ۽ مومل جي حُسنَ جي هاڪ پري پري تائين پکڙجي وئي آهي. هتي نہ رڳو ڏيهي پر پرڏيهي ملڪن جا واپاري، سياح ۽ شهزادا مومل جَي الماسي اکڙين ۽ حُسنَ جو واس وٺڻ لاءِ، ڀونئر جيان لڊاڻي تي لامارا ڏيندا هئا ۽ پوءِ ڪيئي گهوٽ گهائجي ويندا هئا. انهن لکين عاشقن مان مومل راڻَي جي ڪلهن تي پوندڙ ڪارن زلفن، نشيلن نيڻن، چنڊ جهڙي چهري ۽ ڏاهپ جِي اسير بڻي هئي.
هاڻي جڏهن راڻو رُسي ويو آهي تڏهن مومل پنهنجي انبوري اکڙين مان وڏڦڙو مينهن وسائيندي چئي ٿي :
او راڻا ! هي ناسي نيڻ ۽ بخملي بدن تنهنجي وڇوڙي ۾ سيخ ڪباب جيان جلي ۽ سڙي رهيا آهن. هي تنهنجي حسن جون هيراڪ عاشقياڻيون تو سوا ڀلا ڪيئن خوش گذارينديون، جن کي جيئري تو ٽياس تي ٽنگي ڇڏيو آهي.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
هِڪُ اَکِيُون، ٻِئا اَنڱِڙا، پَرِ ۾ ٿا پَچَنِ
سَي ڪِنءَ مَيڌِرا مَچَنِ؟ جَي تو سُورِيَ چاڙهِيُون
سُرُ مُومَلَ رَاڻَو
لَوڌِي = شڪاري، تڙجي نڪتل، لڊاڻي وارا، سڌڙيا
رُوءِ = صورت، شڪل، رونق
اَنڱِڙا = عضوا، انگَ
پَرِ ۾ = ڳجھ ۾، لڪ ڇپ ۾
پَچَنِ = جلن، سڙن، سيخ ڪباب ٿين
ڪِنءَ = ڪيئن
مَيڌِرا = مينڌرا، راڻا
مَچَن = خوش گذارن
سُورِيَ = ڦاسيءَ
بيت جو پس منظر
~ ڪاڪ تي لکين سڌڙيا ٿا اچن، پر انهن سڀني ۾ راڻي جهڙو ڪوئي ناهي.
~ هنن ٻنهي اکين سوڌو سڄي بدن ۾ آڳ لڳل آهي.
~ او راڻا ! اُهي ڪيئن خوش گذارينديون جن کي جيئري ئي تو ڦاهيءَ ڏئي ڇڏي آهي.
سمجهاڻي
مومل جيڪو ڪاڪ نديءَ جي ڪپ تي ڪاڪ محل جوڙايو هو ان جَي گلن جِي سرهاڻ ۽ مومل جي حُسنَ جي هاڪ پري پري تائين پکڙجي وئي آهي. هتي نہ رڳو ڏيهي پر پرڏيهي ملڪن جا واپاري، سياح ۽ شهزادا مومل جَي الماسي اکڙين ۽ حُسنَ جو واس وٺڻ لاءِ، ڀونئر جيان لڊاڻي تي لامارا ڏيندا هئا ۽ پوءِ ڪيئي گهوٽ گهائجي ويندا هئا. انهن لکين عاشقن مان مومل راڻَي جي ڪلهن تي پوندڙ ڪارن زلفن، نشيلن نيڻن، چنڊ جهڙي چهري ۽ ڏاهپ جِي اسير بڻي هئي.
هاڻي جڏهن راڻو رُسي ويو آهي تڏهن مومل پنهنجي انبوري اکڙين مان وڏڦڙو مينهن وسائيندي چئي ٿي :
او راڻا ! هي ناسي نيڻ ۽ بخملي بدن تنهنجي وڇوڙي ۾ سيخ ڪباب جيان جلي ۽ سڙي رهيا آهن. هي تنهنجي حسن جون هيراڪ عاشقياڻيون تو سوا ڀلا ڪيئن خوش گذارينديون، جن کي جيئري تو ٽياس تي ٽنگي ڇڏيو آهي.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.