ساھُ وَٺِي وَيَين سُپِرِين، ڪَرَي قُضاڪِي
دِلِبرَ دِلِ کَسَي وَيَين، يارَ ٿِيَين پو ياڪِي
جاڙَ مُون ضَعِيفِ سِين، تو جانِبَ ! ڏِسُ جاڪِي
هِتِ بُتُ رَهِيو باقِي، ساھُ وَٺِي وَيَين سُپِرِين
سُرُ بَرِوَو سِنڌِي
بَرِوَو = اصل ۾ هندستاني راڳڻي آهي جنهن کي شاھ لطيف ٿورڙي ڦير گهير سان سنڌي ويس ڍ ڪايو آهي.
ساھُ = روح، دل، مَنُ
وَيَين = تون وئين
قُضاڪِي = ڦرمار، ڌاڙو هڻي، چوري ڪري
ٿِيَين = تون ٿئين
پو = پوءِ
جاڙ = جُٺِ، جفا، زورآوري، تعدي، ڏاڍ مڙسي
ياڪِي = بي وفا
ضَعِيفِ = ڪمزور، نٻل، هيڻي، لاچار، بيوس
جانِبَ = او پرين، او محبوب
جاڪِي = جا ڪئي
بُتُ = بدن، جسم، هڏائون پنڃرو
بيت جو پس منظر
~ او پرين ! تون ڌاڙيلن جيان ڌاڙو هڻي، ساھ ڪڍي ويو آهين.
~ او دلبر ! دل ڦري پوءِ بي وفا ٿي ويو آهين.
~ او محبوب ! مون ڪمزورِ سان ڏس تو ڪيڏي جفا ڪئي آهي.
~ هاڻي مون وٽ صرف بت رهيو آهي، ساھ تون کڻي ويو آهين.
سمجهاڻي
ڀٽائيءَ جو هي بيت ٻولي، لهجي، لفظن جي چونڊ، مفهوم ۽ فڪري حوالي سان عام ۽ روائتي شاعري آهي. جنهن کي جيڪڏهن عوامي شاعري چئجي تہ غلط نہ ٿيندو.
شاعري جيتري عام فهم، آسان ۽ سولي هوندي اوترو ئي ماڻهن جِي گهڻائي ان کي سمجهي سگهندي. ان مان هر ماڻهون نہ رڳو مزو، لطف ۽ حِظُ حاصل ڪندو پر نتيجا بہ اخذ ڪري سگهندو.
ڌاڙا، ڦرون ۽ چوريون رڳو مال ملڪيت ۽ سامان جون ناهن ٿينديون. پر جسم، روح، ساھ ۽ دليون بہ چوري ٿينديون
آهن. وري مزي جي ڳالھ اِها تہ چوري ڪرڻ وارو ايڏي حرفت سان لٽي ۽ ڦري ويندو آهي، جو بعد ۾ خبر پوندي آهي تہ مان پنهنجي دل ۽ سڀ ڪجھ ڦرائي ويٺو آهيان.
محبوب پنهنجي سونهن سندرتا ۽ حسين ادائن سان عاشق کي ڌاڙو هڻي دل کسي هميشھ جي لاءِ پنهنجي پيار جو قيدي بڻائي ٿو ڇڏي. جڏهن ساھ ۽ دل ڦرجي وڃي ٿي تہ باقي هڏائون پنڃرو نہ مري سگهندو آهي ۽ نہ وري جِي سگهندو آهي.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.