کَامَان، پَچَان، پَڄِرَان، لُڇَان ۽ لَوچَان
تَنَ ۾ تَونسَ پِرِينءَ جِي، پِيَان نَہ ڍَاپَان
جَي سَمِنڊِ مُنهُن ڪَيَان، تَوءِ سَرِڪِيَائِي نَہ ٿِئَي
سُرُ سُهِڻِي
کَامَان = سڙان، پچان، اندر سڙان _ آلي ڪاٺيءَ جيان مسلسل سڙندو رهڻ
پَچَان = سڙان
پَڄِرَان = اندران سڙان _ گوشت کي ٽانڊن تي رکڻ سان ” سُو سُو “ جو آواز اچڻ
لُڇَان = ڦٿڪان، پاسا ورايان
لَوچَان = ڳوليان، تلاش ڪيان، ڀوڳيان
تَنَ ۾ = جسم ۾
تَونسَ = دونس، اڃ، اُساٽَ
ڍَاپَان = ڍئو ڪيان
مُنهُن ڪَيَان = پيان، وات ۾ اوتيان
تَوءِ = تہ بہ، جيڪر
سُرِڪِيَائِي = سُرِڪَ، ڍڪ جو ننڍڙو حصو جيڪو سِپِيءَ سان پيئجي.
بيت جو پس منظر
~ مان سڙان، پچان، ڦٿڪان پيئي ۽ پنهنجي محبوب کي ڳوليان بہ پيئي.
~ منهنجي اندر ۾ پرينءَ جي ايڏي سڪ، اڃ ۽ اُساٽَ آهي جو هن پاڻيءَ سان لهيئي نٿي.
~ اڃ جي شدت ايڏي آهي جو جيڪر سمنڊ وات ۾ اوتيان تہ هڪ سُرِڪِي بہ نہ ٿئي.
سمجهاڻي
چيو ويندو آهي تہ هنڌ اُهو سڙندو آهي جتي باھ لڳل هوندي آهي. باھ ڪيئن ساڙيندي آهي اُها خبر ان کي هوندي جنهن کي باھ ساڙيندي آهي يا جنهن کي تَئُہ ايندو آهي. ڀٽائي ميهار جي عشق ۾ سڙندڙ سهڻيءَ جي اندر ٻرندڙ لاوي جي ڪيفيت بيان ڪئي آهي. سهڻيءَ جي اندر ۾ عشق جا اُلا ۽ کورا ٿا ٻرن جن سندس سڄي بدن کي باھ لڳائي آهي.
هن تپش ۽ آتش فشان کي ٿڌو ڪرڻ لاء جيڪا سهڻيءَ جي اندر ۾ اڃ ۽ اُساٽ آهي تنهن کي دلا ۽ مٽ ٿڌو ناهن ڪري سگهيا.
سهڻي چئي ٿي جيڪر سمنڊ سڄو پنهنجي وات ۾ اوتي ڇڏيان تہ هڪ ڍُڪُ بہ نہ ٿئي.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
تَنَ ۾ تَونسَ پِرِينءَ جِي، پِيَان نَہ ڍَاپَان
جَي سَمِنڊِ مُنهُن ڪَيَان، تَوءِ سَرِڪِيَائِي نَہ ٿِئَي
سُرُ سُهِڻِي
کَامَان = سڙان، پچان، اندر سڙان _ آلي ڪاٺيءَ جيان مسلسل سڙندو رهڻ
پَچَان = سڙان
پَڄِرَان = اندران سڙان _ گوشت کي ٽانڊن تي رکڻ سان ” سُو سُو “ جو آواز اچڻ
لُڇَان = ڦٿڪان، پاسا ورايان
لَوچَان = ڳوليان، تلاش ڪيان، ڀوڳيان
تَنَ ۾ = جسم ۾
تَونسَ = دونس، اڃ، اُساٽَ
ڍَاپَان = ڍئو ڪيان
مُنهُن ڪَيَان = پيان، وات ۾ اوتيان
تَوءِ = تہ بہ، جيڪر
سُرِڪِيَائِي = سُرِڪَ، ڍڪ جو ننڍڙو حصو جيڪو سِپِيءَ سان پيئجي.
بيت جو پس منظر
~ مان سڙان، پچان، ڦٿڪان پيئي ۽ پنهنجي محبوب کي ڳوليان بہ پيئي.
~ منهنجي اندر ۾ پرينءَ جي ايڏي سڪ، اڃ ۽ اُساٽَ آهي جو هن پاڻيءَ سان لهيئي نٿي.
~ اڃ جي شدت ايڏي آهي جو جيڪر سمنڊ وات ۾ اوتيان تہ هڪ سُرِڪِي بہ نہ ٿئي.
سمجهاڻي
چيو ويندو آهي تہ هنڌ اُهو سڙندو آهي جتي باھ لڳل هوندي آهي. باھ ڪيئن ساڙيندي آهي اُها خبر ان کي هوندي جنهن کي باھ ساڙيندي آهي يا جنهن کي تَئُہ ايندو آهي. ڀٽائي ميهار جي عشق ۾ سڙندڙ سهڻيءَ جي اندر ٻرندڙ لاوي جي ڪيفيت بيان ڪئي آهي. سهڻيءَ جي اندر ۾ عشق جا اُلا ۽ کورا ٿا ٻرن جن سندس سڄي بدن کي باھ لڳائي آهي.
هن تپش ۽ آتش فشان کي ٿڌو ڪرڻ لاء جيڪا سهڻيءَ جي اندر ۾ اڃ ۽ اُساٽ آهي تنهن کي دلا ۽ مٽ ٿڌو ناهن ڪري سگهيا.
سهڻي چئي ٿي جيڪر سمنڊ سڄو پنهنجي وات ۾ اوتي ڇڏيان تہ هڪ ڍُڪُ بہ نہ ٿئي.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.