ڪَچَي سَاڻُ ڪَهَي، پَڪَو پُڇَي نَہ سُهِڻِي
لَنگَهيِو لُڙُ لَطيفُ چَئَي، وَڇَارَنِ وَهَي
سَا ڪِيئَن نِينهُن نَهَي، جَنهِن کَي نِينهَن نِڌَو ڪَيَو
سُرُ سُهِڻِي
ڪَچَي = ڪچو دِلَو _ جيڪو اڃان آويءَ مان نہ پڪو هجي
ڪَهَي = هلي، وڃي، گهڙي، تري
پَڪَو = پڪو دِلَو _ آويءَ ۾ پچايل
لُڙُ = لُڙِيَو پاڻي، ميرو پاڻي، درياھ جو ميرو پاڻي ٿيندو آهي
وَڇَارَنِ وَهَي = ڌنارن ڏانهُن وڃي، ميهار ڪچي ۾ مينهون چاريندو هئو
نِينهُن = عشق، پيار، مجبت
نَهَي = ٻڌي، قابو ڪري
نِڌَو = ٻڌي ڇڏيو، قابو ڪري ڇڏيو
بيت جو پس منظر
~ سهڻي ڪچو دلو ڪڇ تي کڻي درياھ ترڻ ٿي وڃي، پڪي جي پڇا ئي نٿي ڪري.
~ هوءَ درياھ جي ميري پاڻيءَ مان تري ميهار ڏانهن پئي وڃي.
~ جيڪا پاڻ ئي عشق ۾ قابو ٿي چڪي آهي سا وري عشق کي قابو ڪيئن ڪندي.
سمجهاڻي
سهڻي ميهار جي محبت ۾ ايتري محو ٿي چڪي آهي جو ڪچو دلو ڪڇ تي کڻي درياھ ۾ ڪاهي پئي آهي. پڪي دلي جي ڪاڻ ئي ڪونہ ٿي ڪڍي.هوءَ درياھ جي ميري پاڻيءَ مان تريو پنهنجي محبوب ميهار ڏانهن پئي وڃي. سهڻي تہ پاڻ ئي ميهار جي عشق ۾ قابو ٿي وئي آهي ان کي ڀلا ايترو هوش ڪٿي آهي جو پاڻ تي ڪنٽرول ڪري.
عشق ماڻهونءَ جا هوش حواس خطا ڪري ڇڏيندو آهي. پوءِ هو اهڙا ڪم ڪندو آهي جيڪي هوند عقل، هوش، سوچ، سمجھ ۽ ساڃاھ رکندڙ ماڻهون سوچي بہ نٿو سگهي. سو سهڻي بہ جيڪا ميهار جي محبت ۾ پاڻ ئي گرفتار ٿي وئي آهي ان کي ايترو هوش ڪاٿي آهي جو پاڻ سنڀالي.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
لَنگَهيِو لُڙُ لَطيفُ چَئَي، وَڇَارَنِ وَهَي
سَا ڪِيئَن نِينهُن نَهَي، جَنهِن کَي نِينهَن نِڌَو ڪَيَو
سُرُ سُهِڻِي
ڪَچَي = ڪچو دِلَو _ جيڪو اڃان آويءَ مان نہ پڪو هجي
ڪَهَي = هلي، وڃي، گهڙي، تري
پَڪَو = پڪو دِلَو _ آويءَ ۾ پچايل
لُڙُ = لُڙِيَو پاڻي، ميرو پاڻي، درياھ جو ميرو پاڻي ٿيندو آهي
وَڇَارَنِ وَهَي = ڌنارن ڏانهُن وڃي، ميهار ڪچي ۾ مينهون چاريندو هئو
نِينهُن = عشق، پيار، مجبت
نَهَي = ٻڌي، قابو ڪري
نِڌَو = ٻڌي ڇڏيو، قابو ڪري ڇڏيو
بيت جو پس منظر
~ سهڻي ڪچو دلو ڪڇ تي کڻي درياھ ترڻ ٿي وڃي، پڪي جي پڇا ئي نٿي ڪري.
~ هوءَ درياھ جي ميري پاڻيءَ مان تري ميهار ڏانهن پئي وڃي.
~ جيڪا پاڻ ئي عشق ۾ قابو ٿي چڪي آهي سا وري عشق کي قابو ڪيئن ڪندي.
سمجهاڻي
سهڻي ميهار جي محبت ۾ ايتري محو ٿي چڪي آهي جو ڪچو دلو ڪڇ تي کڻي درياھ ۾ ڪاهي پئي آهي. پڪي دلي جي ڪاڻ ئي ڪونہ ٿي ڪڍي.هوءَ درياھ جي ميري پاڻيءَ مان تريو پنهنجي محبوب ميهار ڏانهن پئي وڃي. سهڻي تہ پاڻ ئي ميهار جي عشق ۾ قابو ٿي وئي آهي ان کي ڀلا ايترو هوش ڪٿي آهي جو پاڻ تي ڪنٽرول ڪري.
عشق ماڻهونءَ جا هوش حواس خطا ڪري ڇڏيندو آهي. پوءِ هو اهڙا ڪم ڪندو آهي جيڪي هوند عقل، هوش، سوچ، سمجھ ۽ ساڃاھ رکندڙ ماڻهون سوچي بہ نٿو سگهي. سو سهڻي بہ جيڪا ميهار جي محبت ۾ پاڻ ئي گرفتار ٿي وئي آهي ان کي ايترو هوش ڪاٿي آهي جو پاڻ سنڀالي.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.