ڪو ڏينهن آهيَين ڪوٽَ ۾، لوئي هَڏ مَ لاه
ڪامڻ ! اَهجَي ڪُرَ جي، اَڏ وَڏائي آه
هت مَ پاڙجُ هَيڪَڙو، پائُرَ جَي پَسَاه
سَتِي ! سيلُ نِبَاه، ملير ويندينءَ مَارُئي
سُرُ مارُئي
آهيَين = آهين
ڪوٽَ ۾ = امر ڪوٽ ۾ - امرڪوٽ ملير کان پنجاهه ڪوهه تي آهي. امر ڪوٽ جو شهر راجپوت گهراڻي جي امر سنگ يارهين صدي عيسويءَ ۾ جوڙايو هو. جنهن جو عمر بادشاهه سان ڪو تعلق نه هيو.
حوالو : ٽاڊ صاحب جو لکيل "راجستان" جلد 2 صفحو 234
هَڏ = هرگز
مَ = نه
ڪامڻ = عورت، منڌ - من موهڻي زال، سونهن ۽ سندرتا جي راڻي
اَهجَي = اوهان جي
ڪُرَ = ڪڙم، خاندان، بڻ بڻياد، نسل
پاڙج = برابر سمجهه، ڀيٽج
پائُرَ = ٿر
پَسَاه = دم، ساهه
سَتي = ست واري، ستياڻي
سيلُ نباه = ست قائم رک، پنهنجي عزت عصمت جي حفاظت ڪر
بيت جو پس منظر
~ تون ڪوٽ ۾ باقي ڪي ٿورا ڏينهن آهين، اباڻي لوئي نه لاهجان.
~ او سونهن راڻي ! اوهان جي خاندان جي خاص سڃاڻپ اها لوئي ئي آهي.
~ جا امرڪوٽ ۾ حياتي گذارين پئي سا پنهنجي وطن جي مَٽُ ڪڏهن نه ڀانئجان.
~ او ستياڻي ! پنهنجي عزت ۽ عصمت قائم رکجان نيٺ توکي ملير موٽي وڃڻو آهي.
سمجهاڻي
ڀٽائي هن بيت ۾ مارئيءَ کي سندس عصمت ۽ عزت جي حفاظت ڪرڻ جو تاڪيد ڪندي چئي ٿو ته :
مارئي تون ڪو سڄي زندگي هن ڪوٽ ۾ بند نه رهندينءَ، باقي ٿورا ڏينهن بچيا آهن جڏهن هن قيد مان آزادي ماڻيندينءَ تنهنڪري هن لوئيءَ کي نه لڄائجان. هي لوئي نه رڳو تنهنجي خاندان جي سڃاڻپ ۽ ميراث آهي پر هي لوئي عورت جو شان مان، عزت ۽ آبرو به آهي. هي صرف تنهنجي مٿي تي ڪپڙي جو ٽڪر ناهي رکيل پر هي صدين جي تاريخ، تهذيب، ثقافت، عزت، عصمت ۽ غيرت جو اهڃاڻ به آهي.
هن قيد ۾ گهاريل زندگي ۽ آزاد فضائن اندر ساهه کڻڻ ۾ وڏو فرق آهي. عمر جي ڪوٽ اندر زنجيرن ۾ جڪڙيل ڏينهن ڪنهن به ريت ٿر جي کليل ۽ ٿڌڙين هوائن جي برابر ٿي نٿا سگهن.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
ڪامڻ ! اَهجَي ڪُرَ جي، اَڏ وَڏائي آه
هت مَ پاڙجُ هَيڪَڙو، پائُرَ جَي پَسَاه
سَتِي ! سيلُ نِبَاه، ملير ويندينءَ مَارُئي
سُرُ مارُئي
آهيَين = آهين
ڪوٽَ ۾ = امر ڪوٽ ۾ - امرڪوٽ ملير کان پنجاهه ڪوهه تي آهي. امر ڪوٽ جو شهر راجپوت گهراڻي جي امر سنگ يارهين صدي عيسويءَ ۾ جوڙايو هو. جنهن جو عمر بادشاهه سان ڪو تعلق نه هيو.
حوالو : ٽاڊ صاحب جو لکيل "راجستان" جلد 2 صفحو 234
هَڏ = هرگز
مَ = نه
ڪامڻ = عورت، منڌ - من موهڻي زال، سونهن ۽ سندرتا جي راڻي
اَهجَي = اوهان جي
ڪُرَ = ڪڙم، خاندان، بڻ بڻياد، نسل
پاڙج = برابر سمجهه، ڀيٽج
پائُرَ = ٿر
پَسَاه = دم، ساهه
سَتي = ست واري، ستياڻي
سيلُ نباه = ست قائم رک، پنهنجي عزت عصمت جي حفاظت ڪر
بيت جو پس منظر
~ تون ڪوٽ ۾ باقي ڪي ٿورا ڏينهن آهين، اباڻي لوئي نه لاهجان.
~ او سونهن راڻي ! اوهان جي خاندان جي خاص سڃاڻپ اها لوئي ئي آهي.
~ جا امرڪوٽ ۾ حياتي گذارين پئي سا پنهنجي وطن جي مَٽُ ڪڏهن نه ڀانئجان.
~ او ستياڻي ! پنهنجي عزت ۽ عصمت قائم رکجان نيٺ توکي ملير موٽي وڃڻو آهي.
سمجهاڻي
ڀٽائي هن بيت ۾ مارئيءَ کي سندس عصمت ۽ عزت جي حفاظت ڪرڻ جو تاڪيد ڪندي چئي ٿو ته :
مارئي تون ڪو سڄي زندگي هن ڪوٽ ۾ بند نه رهندينءَ، باقي ٿورا ڏينهن بچيا آهن جڏهن هن قيد مان آزادي ماڻيندينءَ تنهنڪري هن لوئيءَ کي نه لڄائجان. هي لوئي نه رڳو تنهنجي خاندان جي سڃاڻپ ۽ ميراث آهي پر هي لوئي عورت جو شان مان، عزت ۽ آبرو به آهي. هي صرف تنهنجي مٿي تي ڪپڙي جو ٽڪر ناهي رکيل پر هي صدين جي تاريخ، تهذيب، ثقافت، عزت، عصمت ۽ غيرت جو اهڃاڻ به آهي.
هن قيد ۾ گهاريل زندگي ۽ آزاد فضائن اندر ساهه کڻڻ ۾ وڏو فرق آهي. عمر جي ڪوٽ اندر زنجيرن ۾ جڪڙيل ڏينهن ڪنهن به ريت ٿر جي کليل ۽ ٿڌڙين هوائن جي برابر ٿي نٿا سگهن.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.