آگَمَ ڪِيا اللهَ، لَڳَه پَسُ ! لَطيفُ چَي
پَلَرَ جَي پالُوٽَ سِين، پَٽَنِ جَهلِيا پاهَ
وَاحِدَ وَڏائِي ڪِئا، مَٿَي گَسنِ گاهَ
سانگِنِ وَرِئا ساهَ، اُٺَنِ آبُ اَگُوندِرَو
سُرُ سَارَنگُ
سارَنگُ = بادل، ڪڪر، جهڙ
آگَمَ = جُهڙُ
لَڳَهَ = گهاٽا ڪڪر، سنها ڪڪر
پَسُ = ڏِسُ
پَلَرَ = مِينهَن جو پاڻي
پَالُوٽَ = پلٽ، اُٿلَ
پَٽَنِ = ميدانن
پاهَ = ريج، رنگ، ساوڪون، سرسبزيون، وڻڪاريون
گَسنِ = واٽن، پيچرن، دڳن
سانگِيُنِ = مالدارن، جهانگين - اُهي ماڻهون جي مال سانگي ڪڏهن ڪٿي، ڪڏهن ڪٿي رهن. خانہ بدوش، مارو ماڻهون
وَرِيا ساهَ = موٽي نئون ساھ پيو آهي، خوشيون مليون آهن
اُٺَنِ = وَسيُنِ
آبُ = پاڻي
اَگُوندِرَو = غم ۽ ڏک ڏولاوا لاهيندڙ جهجهو
بيت جو پس منظر
~ مولا پاڪ وري جهڙ ڪيا آهن، هو ڏس گهاٽا ۽ ڪارا ڪڪر ڇانئجي ويا آهن.
~ مِينهَن جي پاڻيءَ سان ٿرن، برن ۽ ميدانن ۾ ريج ۽ رنگ لڳي ويا آهن.
~ مالڪ سائينءَ گسن، پيچرن ۽ ميدانن ۾ گاھ ڦٽايا آهن.
~ مالوند ماڻهن ۾ سرهائي، خوشيون پيون ڏسجن، غم لاهيندڙ پاڻي جو وسيو آهي.
سمجهاڻي
سارنگ هڪ راڳڻيءَ جو نالو آهي. جا برساتي موسم يعني سانوڻيءَ ۾ ڳائبي آهي. چوندا آهن جيڪو ڪلاڪار هن کي سُرَ، لئہ ۽ تالَ ۾ ڳائيندو آهي تہ ڪڪر ڇانئجي ويندا آهن ۽ مِينهُن وسندو آهي. سنڌ دنيا جي انهن ڪجهه ۽ خوشقسمت ملڪن مان هڪ آهي جنهن کي ڪچو، ڪاڇو، ڪوهستان، ٿر، صحرا ۽ ڊيلٽائي علائقا پنهنجا آهن.
جڏهن هنن علائقن ۾ پلر جي پالوٽ ٿئي ٿي تہ ماڻهن جا چهرا خوشيءَ ۾ مهڪي پون ٿا. مِينهن جي پاڻيءَ سان پٽن، ميدانن ۽ چراگاهن تي ساوا گاھ ڦٽي پيا آهن. هر طرف ساوڪ ئي ساوڪ پئي جهلڪي. وڻ بہ ڌوپي صاف ٿي ساوا چهچ پيا لڳن. گل، ٻوٽا ۽ ڀاڄيون بہ ڦٽي پيون آهن. مالوند ماڻهن جي چهرن تي سرهائي پئي ڏيکارجي. سندن خوشيون موٽي آيون آهن.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
پَلَرَ جَي پالُوٽَ سِين، پَٽَنِ جَهلِيا پاهَ
وَاحِدَ وَڏائِي ڪِئا، مَٿَي گَسنِ گاهَ
سانگِنِ وَرِئا ساهَ، اُٺَنِ آبُ اَگُوندِرَو
سُرُ سَارَنگُ
سارَنگُ = بادل، ڪڪر، جهڙ
آگَمَ = جُهڙُ
لَڳَهَ = گهاٽا ڪڪر، سنها ڪڪر
پَسُ = ڏِسُ
پَلَرَ = مِينهَن جو پاڻي
پَالُوٽَ = پلٽ، اُٿلَ
پَٽَنِ = ميدانن
پاهَ = ريج، رنگ، ساوڪون، سرسبزيون، وڻڪاريون
گَسنِ = واٽن، پيچرن، دڳن
سانگِيُنِ = مالدارن، جهانگين - اُهي ماڻهون جي مال سانگي ڪڏهن ڪٿي، ڪڏهن ڪٿي رهن. خانہ بدوش، مارو ماڻهون
وَرِيا ساهَ = موٽي نئون ساھ پيو آهي، خوشيون مليون آهن
اُٺَنِ = وَسيُنِ
آبُ = پاڻي
اَگُوندِرَو = غم ۽ ڏک ڏولاوا لاهيندڙ جهجهو
بيت جو پس منظر
~ مولا پاڪ وري جهڙ ڪيا آهن، هو ڏس گهاٽا ۽ ڪارا ڪڪر ڇانئجي ويا آهن.
~ مِينهَن جي پاڻيءَ سان ٿرن، برن ۽ ميدانن ۾ ريج ۽ رنگ لڳي ويا آهن.
~ مالڪ سائينءَ گسن، پيچرن ۽ ميدانن ۾ گاھ ڦٽايا آهن.
~ مالوند ماڻهن ۾ سرهائي، خوشيون پيون ڏسجن، غم لاهيندڙ پاڻي جو وسيو آهي.
سمجهاڻي
سارنگ هڪ راڳڻيءَ جو نالو آهي. جا برساتي موسم يعني سانوڻيءَ ۾ ڳائبي آهي. چوندا آهن جيڪو ڪلاڪار هن کي سُرَ، لئہ ۽ تالَ ۾ ڳائيندو آهي تہ ڪڪر ڇانئجي ويندا آهن ۽ مِينهُن وسندو آهي. سنڌ دنيا جي انهن ڪجهه ۽ خوشقسمت ملڪن مان هڪ آهي جنهن کي ڪچو، ڪاڇو، ڪوهستان، ٿر، صحرا ۽ ڊيلٽائي علائقا پنهنجا آهن.
جڏهن هنن علائقن ۾ پلر جي پالوٽ ٿئي ٿي تہ ماڻهن جا چهرا خوشيءَ ۾ مهڪي پون ٿا. مِينهن جي پاڻيءَ سان پٽن، ميدانن ۽ چراگاهن تي ساوا گاھ ڦٽي پيا آهن. هر طرف ساوڪ ئي ساوڪ پئي جهلڪي. وڻ بہ ڌوپي صاف ٿي ساوا چهچ پيا لڳن. گل، ٻوٽا ۽ ڀاڄيون بہ ڦٽي پيون آهن. مالوند ماڻهن جي چهرن تي سرهائي پئي ڏيکارجي. سندن خوشيون موٽي آيون آهن.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.