مُومَلَ ناهَي مَينڌِرو، تَوڻَي مَنجِهه نَصِيبَ
مُون کَي مُون حَبِيبَ ! ، طَعنَو ئِي تُهِجَو
سُرُ مُومَلَ رَاڻَو
مُومَلَ = پندرهين صدي عيسويءَ ڌاران مير پور ماٿيلي جو حاڪم راجا نند هو، جيڪو گجر ذات جو سردار بہ هيو.
کيس نَوَ شهزاديون هيون جن مان مومل سُونهَن ۾ سڀن کان سرس هئي ۽ سومل وري ڏاهپ ۽ سياڻپ ۾ سوائي هئي.
مَينڌِرو = مينڌرو, رَاڻَو - راڻو ذات جو مينڌرو هيو ۽ ڍَٽَ جي حاڪم همير سومري جو سالو ۽ سندس وزير بہ هيو.
تَوڻَي = جيتوڻيڪ، جيڪڏهن
حَبِيبُ = دوست، محبوب
طَعنَو = مهڻو
بيت جو پس منظر
~ توڙي جو مومل جَي نصيب ۾ راڻو لکيل ناهي.
~ او منهنجا محبوب ! هن طعني کان پوءِ بہ آئون تنهنجي ئي آهيان.
سمجهاڻي
راڻو جنهن رات ڪاڪ نہ ايندو هو مومل سندس سِڪَ پوري ڪرڻ لاءِ ڀيڻ سومل کي مرداڻا ڪپڙا ۽ پٽڪو پارائي، پاڻ سان گڏ ڀاڪر پائي سمهندي هئي. اوچتو هڪ رات جڏهن راڻَي هي لقاءَ ڏٺو تہ کيس شڪ پئجي ويو تہ مومل پنهنجي ڪنهن يارَ سان گڏ سُتِي آهي. سو هميشهه جي لاءِ ڪاڪ کي الوداع ڪري ڪاوڙجي ڍَٽِ هليو آيو ۽ وري ڪڏهن موٽي نہ ويو.
تڏهن مومل راڻَي لاءِ هنجون هاريندي پئي چئي تہ :
او راڻا ! جيڪڏهن تون منهنجي نصيب ۾ ناهين ۽ هن اڀاڳيءَ کي هميشهه جي لاءِ ڇڏي آيو آهين تہ زندگيءَ جا باقي بچيل ڏينهن توسان گهاريل يادگيرين سهاري گذارينديس. مان تہ اڳ بہ تنهنجي ٻانهي هيس ۽ هاڻي بہ صرف تنهنجي ئي آهيان. جيڪو هي طعنو ڏنو اٿئي سو بہ تنھنجو ئي ڏنل آهي تنهنڪري اکين تي رکان ٿي.
ڀٽائي هن بيت ذريعي اسان کي درس ٿو ڏئي تہ محبوبَ ۽ منزلن جي ڳولا ۾ ڪڏهن ناڪاميون بہ ملنديون آهن.
پر ڪيل وچن نڀائڻ لاءِ مرڻ گهڙيءَ تائين تلاش ۽ جستجو جاري رکيون اچو.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.