راڻَي رِڻُ ڪِئو، جَيڏِيُون ! مُهِجَي جِيَ سِين
مَنُ مَيڌِرَي وَڍِئو، ڌُٻِي ڌَڙُ پِئو
ٻُجَهان ٻَهَرِ وِئو، هِيُون هَنڌِ نه هَيڪَڙَي
سُرُ مُومَلَ رَاڻَو
رِڻُ ڪِئو = برباد ڪيو، ظلم، قهر، ڪِيسُ ، بغداد ڪيو، تباهه ڪيو
مُهِجَي = منهنجي
جِيَ سِين = ساھ سان، روح، بدن، دل ۽ مَنَ سان
وَڍِئو = ڪپيو، ٽڪرٽڪر ڪيو، ڳڀاڳڀا ۽ ذراذرا ڪيو
ڌُٻِي = ڌُڏِي، لرزي
ڌَڙُ = جسم، بدن، جانِ
پِئو = پيو
ٻُجَهان = سمجهان ٿي، ڀانيان ٿي
ٻَهَرِ = ٻاهر
هِيُون = هنيانءُ، مَنُ، دل، ساهه
بيت جو پس منظر
~ او سرتيون ! راڻَي منهنجي جانِ سان وڏو ظلم ڪيو آهي.
~ راڻَي منهنجي دل کي ڪپي ڳڀاڳڀا ڪري وڌوآهي، ۽ بدن لرزجي پيو آهي.
~ سمجهان ٿي مَنُ هڪ جاءِ تي ناهي، شايد راڻَي جَي ڳولا ۾ آهي.
سمجهاڻي
راڻَي جَي رُسِي وڃڻ کان پوءِ مومل کي سرتيون سمجهائڻ ۽ آٿت ڏيڻ لا۽ گڏ ٿيون آهن. مومل جَي الماسي اکڙين مان لڙڪن لارون بس ئي نٿيون ڪن.
سهيلين جَي سمجهائڻ تي مومل سڏڪا ڀريندي چئي ٿي :
او سرتيون ! راڻَي مون سان قهر ڪيو آ، ڪِيسُ ڪيو آ ۽ ظلم ڪيو آ. هاڻي اڪيلي سر هيءَ زندگي ڪيئن گذارينديس. منهنجي محبوب مينڌري دل کي وڍي ٽڪرٽڪر ۽ ذراذرا ڪري ڇڏيو آهي. جيئن زلزلي ۾ شيون لڏنديون لمنديون آهن ايئين دل سيني ۾ ڦٿڪي ٿي پئي. ڀانيان ٿي دل سيني مان نڪري راڻَي کي ريجهائڻ ۽ پرچائي وٺي اچڻ لاءِ سندس پويان
ويل آهي.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.