سانڍِ پَنهِنجِي ساهِ، ٻاهِين ٿِي ٻُورا ڪَرِيان
واڳِيُون جَي وَرَنِ سِين، تَنِ سَرَتِيَن سَيڄَ سُهاءِ
مُنکَي طعنا تَي ڏِيَين، مُون جِنءَ مُٺِنءِ نہ ماءِ
آرِي جَي آڪاهِ، رُلايَسِ روهَنِ ۾
سُرُ حُسَينِي سَسُئِي
سانڍِ = لڪائي رک، سنڀالي رک، هٿيڪا ڪر
ساهِ = زيور، زيورن جو سيٽ
ٻاهِين = عاج جا چوڙا
ٻُورا = ڇيهون ڇيهون، ذريون ذريون
واڳِيُون = واڳيل، ٻڌل، مليل
سَيڄَ = سيج، شاديءَ رات وارو پلنگ
سُهاءِ = سُونهَين ٿو، ٺهي ٿو
مُٺنءَ = آزار ۾ پئينءَ
ماءِ = جيجل
آرِي = آري ڄام
آڪاهِ = آڪھِ، ڪٽنب، خاندان
روهَنِ = جبلن، پهاڙن
بيت جو پس منظر
~ هي پنهنجا زيور هٿيڪا ڪر، چوڙيون ڀڃي ڀورا ٿي ڪيان.
~ هي سيج پلنگ تہ انهن کي سُونهَين ٿي جيڪي مڙسن جي ٻکن ۾ آهن.
~ او جيجل مون کي مهڻا ڏيڻ واريون شال هيئن آزار ۾ نہ پون.
~ مونکي آريءَ جي اولاد جبلن ۾ رلايو آهي.
سمجهاڻي
سنڌي سماج ۾ عورت لاءِ ڇپر ڇانوَ سندس مڙس ئي هوندو آهي. هو نہ رڳو گهر سنڀالي ٿو پر معاشي ۽ اقتصادي طور سڀني اختيارن جو مالڪ بہ هجي ٿو. ڪنهن سبب جي علحدگي ٿئي ٿي تہ نقصان وري بہ عورت کي برداشت ڪرڻو پوندو آهي. مڙس زال لاءِ ڏڍ، آٿت، اميد، آسرو ۽ اتساھ آهي.
پنهون نہ رڳو سسئيءَ جو محبوب پر بيحد پيار ڪندڙ مڙس بہ هئو. هاڻي هوءِ اڪيلي ٿي وئي آهي. سڀ هار سينگار، ويس وڳا ڦٽي ڪري قيمتي زيور ماءُ جي حوالي ڪندي چئي ٿي:
هي هارسينگار ڪري ويس وڳا پائي ڪنهن کي ڏيکـارينديس. هي سڀ زهر ٿا لڳن. هي ٺاھ ٺوھ تہ مڙسن وارين کي سونهن ٿا جيڪي سندن ٻکين پيل آهن.
هي سڀ ويل، قهر ۽ جبلن جا رولاڪا مون کي ڪيچ مڪران جي آري ڄام جي خاندان جا تحفا آهن.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
واڳِيُون جَي وَرَنِ سِين، تَنِ سَرَتِيَن سَيڄَ سُهاءِ
مُنکَي طعنا تَي ڏِيَين، مُون جِنءَ مُٺِنءِ نہ ماءِ
آرِي جَي آڪاهِ، رُلايَسِ روهَنِ ۾
سُرُ حُسَينِي سَسُئِي
سانڍِ = لڪائي رک، سنڀالي رک، هٿيڪا ڪر
ساهِ = زيور، زيورن جو سيٽ
ٻاهِين = عاج جا چوڙا
ٻُورا = ڇيهون ڇيهون، ذريون ذريون
واڳِيُون = واڳيل، ٻڌل، مليل
سَيڄَ = سيج، شاديءَ رات وارو پلنگ
سُهاءِ = سُونهَين ٿو، ٺهي ٿو
مُٺنءَ = آزار ۾ پئينءَ
ماءِ = جيجل
آرِي = آري ڄام
آڪاهِ = آڪھِ، ڪٽنب، خاندان
روهَنِ = جبلن، پهاڙن
بيت جو پس منظر
~ هي پنهنجا زيور هٿيڪا ڪر، چوڙيون ڀڃي ڀورا ٿي ڪيان.
~ هي سيج پلنگ تہ انهن کي سُونهَين ٿي جيڪي مڙسن جي ٻکن ۾ آهن.
~ او جيجل مون کي مهڻا ڏيڻ واريون شال هيئن آزار ۾ نہ پون.
~ مونکي آريءَ جي اولاد جبلن ۾ رلايو آهي.
سمجهاڻي
سنڌي سماج ۾ عورت لاءِ ڇپر ڇانوَ سندس مڙس ئي هوندو آهي. هو نہ رڳو گهر سنڀالي ٿو پر معاشي ۽ اقتصادي طور سڀني اختيارن جو مالڪ بہ هجي ٿو. ڪنهن سبب جي علحدگي ٿئي ٿي تہ نقصان وري بہ عورت کي برداشت ڪرڻو پوندو آهي. مڙس زال لاءِ ڏڍ، آٿت، اميد، آسرو ۽ اتساھ آهي.
پنهون نہ رڳو سسئيءَ جو محبوب پر بيحد پيار ڪندڙ مڙس بہ هئو. هاڻي هوءِ اڪيلي ٿي وئي آهي. سڀ هار سينگار، ويس وڳا ڦٽي ڪري قيمتي زيور ماءُ جي حوالي ڪندي چئي ٿي:
هي هارسينگار ڪري ويس وڳا پائي ڪنهن کي ڏيکـارينديس. هي سڀ زهر ٿا لڳن. هي ٺاھ ٺوھ تہ مڙسن وارين کي سونهن ٿا جيڪي سندن ٻکين پيل آهن.
هي سڀ ويل، قهر ۽ جبلن جا رولاڪا مون کي ڪيچ مڪران جي آري ڄام جي خاندان جا تحفا آهن.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.