سُورِهَه مَرِين سَوڀَ کَي، ته دِلِ جَا وَهَمَ وِسَارِ
هَڻُ ڀَالا وِڙُهه ڀَاڪُرَين، آڏِي ڍَالَ مَ ڍَارِ
مَٿَان تَيغ تَرَار، مَار ته مَتَارَو ٿِئَين
سُرُ ڪَيڏَارَو
سَوڀَ = فتح، ڪاميابي، نصرت
وَهَمَ = زماني جا وسوسا، فڪرَ، ڊَپُ ڊَاءُ، خوف خطرا
ڍار = جَهلَ
تَيغَ = ترار
مَتَارَو = بهادر
بيت جو پس منظر
او دلير پُٽَ جنهن فتح ۽ ڪاميابيءَ لاءِ تون جنگ جوٽي آهي ته پوءِ دل ۾ اجائي ڊڄ ڊپ ۽ خوف خطرن کي وساري ڇڏ.
ويڙهه جا هٿيار کڻي دشمن تي حملو ڪر ۽ دشمن جي ويجهو ٿيئي ته ٻکين پئجي وڃينس ۽ دسي مارينس.
پنهنجي ترار جي آڏو ڍال ڏئي نه وڙهه نه ته دشمن سمجهندو ته بزدل آهي. دشمن جي توتي ترار تاڻي ته تون سندس ترار تي پنهنجي ترار هڻي ڪيرائي وجهينس، تڏهن ته بهادر سڏيو ويندين.
سمجهاڻي
ڀٽائي هن بيت ۾ جنگ جا هنر ۽ حڪمت عمليون ٿو سيکاري.جي اوهين چاهيو ٿا ته فتح، ڪاميابي ۽ سوڀ ماڻيو ته دل مان خوف خطرا ڪڍي ڇڏيو. دلير ۽ بهادر ٿي وڙهو، دشمن جي حملي کان اڳ ئي پاڻ حملو ڪري کيس ختم ڪري ڇڏيو.
ڀٽائي هن بيت ۾ جنگ کان اڳ هڪ نفسياتي جنگ جو ذڪر ڪيو آهي، جيڪا هن اصلي جنگ کان به وڌيڪ خطرناڪ ٿئي ٿي. جنگ ۾ وڙهندڙ سپاهي جي اهو سوچي ته اسان جي ڀيٽ ۾ دشمن وڌيڪ طاقت رکي ٿو.کيس هٿيار به جديد ۽ گهڻا آهن ۽ افرادي قؤت به وٽس آهي، ته پوءِ نتيجو اهو نڪرندو ته هن نفسياتي برتري، رعب، دٻدٻي اسلحي ۽ افرادي قؤت جي ڪري دشمن جو مقابلو نه ڪري سگهندؤ ۽ جنگ هارائيندؤ.
سو اچو ته ڀٽائيءَ جي صلاح تي عمل ڪندي جنگ جا جديد طريقا ۽ حڪمت عمليون اختيار ڪري بهادرن جيان وڙهون ۽ ڪاميابيون ماڻيون.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
هَڻُ ڀَالا وِڙُهه ڀَاڪُرَين، آڏِي ڍَالَ مَ ڍَارِ
مَٿَان تَيغ تَرَار، مَار ته مَتَارَو ٿِئَين
سُرُ ڪَيڏَارَو
سَوڀَ = فتح، ڪاميابي، نصرت
وَهَمَ = زماني جا وسوسا، فڪرَ، ڊَپُ ڊَاءُ، خوف خطرا
ڍار = جَهلَ
تَيغَ = ترار
مَتَارَو = بهادر
بيت جو پس منظر
او دلير پُٽَ جنهن فتح ۽ ڪاميابيءَ لاءِ تون جنگ جوٽي آهي ته پوءِ دل ۾ اجائي ڊڄ ڊپ ۽ خوف خطرن کي وساري ڇڏ.
ويڙهه جا هٿيار کڻي دشمن تي حملو ڪر ۽ دشمن جي ويجهو ٿيئي ته ٻکين پئجي وڃينس ۽ دسي مارينس.
پنهنجي ترار جي آڏو ڍال ڏئي نه وڙهه نه ته دشمن سمجهندو ته بزدل آهي. دشمن جي توتي ترار تاڻي ته تون سندس ترار تي پنهنجي ترار هڻي ڪيرائي وجهينس، تڏهن ته بهادر سڏيو ويندين.
سمجهاڻي
ڀٽائي هن بيت ۾ جنگ جا هنر ۽ حڪمت عمليون ٿو سيکاري.جي اوهين چاهيو ٿا ته فتح، ڪاميابي ۽ سوڀ ماڻيو ته دل مان خوف خطرا ڪڍي ڇڏيو. دلير ۽ بهادر ٿي وڙهو، دشمن جي حملي کان اڳ ئي پاڻ حملو ڪري کيس ختم ڪري ڇڏيو.
ڀٽائي هن بيت ۾ جنگ کان اڳ هڪ نفسياتي جنگ جو ذڪر ڪيو آهي، جيڪا هن اصلي جنگ کان به وڌيڪ خطرناڪ ٿئي ٿي. جنگ ۾ وڙهندڙ سپاهي جي اهو سوچي ته اسان جي ڀيٽ ۾ دشمن وڌيڪ طاقت رکي ٿو.کيس هٿيار به جديد ۽ گهڻا آهن ۽ افرادي قؤت به وٽس آهي، ته پوءِ نتيجو اهو نڪرندو ته هن نفسياتي برتري، رعب، دٻدٻي اسلحي ۽ افرادي قؤت جي ڪري دشمن جو مقابلو نه ڪري سگهندؤ ۽ جنگ هارائيندؤ.
سو اچو ته ڀٽائيءَ جي صلاح تي عمل ڪندي جنگ جا جديد طريقا ۽ حڪمت عمليون اختيار ڪري بهادرن جيان وڙهون ۽ ڪاميابيون ماڻيون.
_____
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.