ڪالَ گَڏِئوسُون ڪاپَڙِي، پَهَرَ سِڄَ کان پوءِ
پَسو سُنهَ سامِيءَ جِي، رَتَ وَرِنو روءِ
جو مُهِ مومل جَي پوءِ، موٽَڻُ تِهِ مَسَ ٿِيَي
سُرُ مُومَلَ راڻَو
ڪالَ = ڪالھ
گَڏِئوسُون = اسان کي گڏيو، مليو
ڪاپَڙِي = جوڳي
پَهَرَ سِڄَ کان پوءِ = جڏهن سج پهر کن مٿي چڙهي آيو هو
پَسو = ڏسو
سُنهَ = سونهن، حسن
سامِيءَ جَي = سنياسيءَ جي، جوڳيءَ جي
رَتَ وَرِنو = رت گاڏڙ، رت مليل
روءِ = روئي پيو، ڳوڙها پئي ڳاڙيائين
مُهِ = مُنهَن تي، سامهون آيس
تِهِ = تنهن
مَسَ ٿِيَي = مشڪل، محال، ڏکيو ٿئي
بيت جو پس منظر
~ ڪالھ سج اڀرڻ کان هڪ پهر پوءِ، اسان کي هڪ جوڳي مليو.
~ هل ! جوڳيءَ جي سونهن تہ ڏسو، هو اکين مان رت جا ڳوڙها پيو ڳاڙي.
~ چيائين پئي، جيڪو هڪ ڀيرو مومل سان مليو، ان جو واپس ورڻ مشڪل آهي.
سمجهاڻي
سن 1400ع ڌاري ٿر ملڪ تي سومرن جي حڪومت هئي ۽ انهيءَ گهراڻي جو پهريون حاڪم همير سومرو هيو. همير سومرو پنهنجي وزيرن ڏؤنر ڀٽِي، سنهڙو ڌماچاڻي ۽ راڻو مينڌرو سان گڏ هرڻ ۽ ڦاڙهن جو شڪار ڪري رهيو تہ اوچتو کين پراسرار جوڳي مليو.
هي جوڳي سونهن ۾ سرس هيو، مٿي تي پٽڪو، ڪلهي تي شال ۽ ڳچيءَ ۾ سوني مالها پاتل هئيس۔ ڪاڪ محل جي حسينائن جي حسناڪين جي ڳالھ ڪندي سندس اکين مان رت جا ڳوڙها پئي ڳڙيا.
هي سنياسي چئي ٿو:
جيڪو ماڻهو هڪ ڀيرو ڪاڪ محل جي مومل جي ريشمي زلفن جو اسير بڻيو. سندس ناسي نيڻن، سونهن، حسن، جمال، ناز انداز ۽ ادائن تي مست ٿيو، انهيءَ جو زنده واپس ورڻ مشڪل آهي.
چونڊ، تحقيق ۽ تشريح محترم مظفر منگي صاحب جي ٿورن سان سندس فيسبوڪ وال تان ورتل
____
مظفر منگي جو جنم عظيم تاريخي ۽ ثقافتي اهڃاڻ مهين جي دڙي جي ڪک ۾ اڏيل ٻلهڙيجيءَ جي مهڪ واري چيڪي مٽيءَ ۾ ٿيو. سندن والد محترم استاد سان گڏ لطيف شناس، ليکڪ ۽ ڊرامه نويس هيو. پاڻ جڏهن جوان ٿيو ته بيباڪ صحافي، شاعر، اديب، محقق ۽ ڀٽائيءَ جي پارکو مرحوم هدايت منگيءَ جيڪو سندن وڏو ڀاءُ ٿئي سندن تعليم ۽ تربيت ڪئي.